Salça

Salça; yemeklere tat, renk, kıvam ve besin değerini artırmak için, domates, olgun kırmızıbiber, gibi sebzelerin ezilerek suyu çıkarılıp, kaynatıldıktan sonra elde edilen özü, bir tür yemek sosudur. Salça yapımı için, etli, olgun, çok kırmızı ve ince kabuklu domatesler tercih edilir. salça güneşte veya kaynatılarak yapılır.

Salça Güneşte Yapımı; Domates salçası için çok olgun domatesler suda iyice yıkanır, temizlenir, sapları alındıktan sonra, iri olarak dilimlenir. Biraz tuz atılıp, küp veya benzeri kaplara konularak kapağı kapatılır. Ara sıra gün aşırı kapağını açıp, mümkünse tahta bir kaşıkla ezilerek karıştırılıp iyice harmanlanması sağlanır. İki gün boyunca böyle bırakılır. Püre haline gelen domates küpten çıkarılıp, kevgirden geçirilir, çekirdek ve kabuklarından ayrılması sağlanır. (kabuk ve çekirdekler kevgir üzerinde kalmalı) kevgirde ki posayı da iyice sıktıktan sonra, süzülen domates ezmesini bir bez torbaya koyun, bir ızgara üzerinde bir iki gün boyunca bununda iyice süzülmesini sağlayın. Ezme içerisinde bulunan sularda süzüldükten sonra, tepsilere konularak, üzerine tülbent tarzı bir bez örtülür. Direk güneş almayan ancak, sıcak ve havadar bir ortama koyun, burada koyulaşmasını sağlayın günde bir iki defa tahta bir kaşıkla karıştırılması gerekir, karıştırılmadığı takdirde salça üzerinde kabuklaşma oluşacaktır ki buda istenmeyen bir durumdur. Güneşte iyice koyulaşıp, kıvamını alan salçaya biraz daha tuz (tuz salçanın ömrünü uzatacaktır.) ve 100 ml gr zeytinyağı konur, karıştırılır. Bu şekilde bir gece daha bekletildikten sonra çömlek ya da camdan kavanozlara konularak ihtiyaca göre kullanılır.

Kaynatarak Domates Salçası Yapımı: Salça yapımında kullanmak için alınan yaklaşık olarak on kg. domatesten, bir kilo kadar katkısız, tabii ev salçası çıkar. Domatesleri iyice suyla yıkayıp, saplarını aldıktan sonra küp veya benzeri bir kova içine irice doğrayıp bir gün bekletiriz. Beklemenin sebebi, ekşimesinin sağlanması içindir. Salça bu şekilde daha uzun süre bozulmadan dayanır. Sonraki gün domatesleri büyük delikli kevgirden geçirip, kabuk ve çekirdekleri ayırıyoruz. Domatesin kabuk ve çekirdekleri posa şeklinde kevgirde kalacak. Kevgirdeki posanın suyunu sıkıp atıyoruz. Yoğurt kıvamına gelen domatesleri tencereye alıp kaynatıyoruz. Ara ara karıştırıp, domatesin kaynamasını ve koyulaşmasını bekliyoruz. Domates bir zaman kaynadıktan sonra göz göz olunca tuz ekliyoruz. Bu arada tadını kontrol edip, tuzu eksikse tuz ilave ederiz. Salçanın asıl ömrünü uzatan tuzdur. Bunu unutmamak lazımdır. Yeterince kıvamını alan salçayı, ocaktan indirip, soğumasını bekleriz. Yeterince soğuyan salçayı cam kavanoza koyup, üzerine bir miktar zeytinyağı koyup, Buzdolabında saklıyoruz. Kavanozu kullanmak için açtığınız zaman salçanın küf tutmaması için, salçayı kaşıkla aldıktan sonra üzerini düzeltip, yine zeytinyağı dökelim.

Salça İle İlgili Püf Noktaları:

• Salça pişirirken tahta kaşık kullanmak gerekir. Kaşığın metali salçada sulanma yapar.
• Salça ocakta yapılıyorsa başında durmak gerekir, çünkü domates kaynamaya başladığında kıvamı çok yoğun olduğu için, tüm mutfağa sıçrar.
• Salçanın uzun ömürlü olmasını tuz sağlar. Tuz'un da kaya tuzu olması gerekir. İyotlu tuz salçada sulanma yapar.
• Salçayı temiz kaşıkla almalı ve üzerini örtecek kadar zeytinyağı ile koymalı. Bu şekilde yapmak, salçanın hava ile temasını keser ve bozulmayı engeller. Bazı yerlerde salça içine kuru kekik konur Kekik kuvvetli bir antiseptik olması nedeniyle, salçanın uzun ömürlü olmasını sağlar.
• Olgun domatesin salçası daha lezzetli olur. Dolayısıyla salçalık domatesi yazın sonlarına doğru alıp, onunla salça yapmak gerekir.